Hoeve Withuishof

Herbestemming monumentale hoeve

V/ARCHITECTEN heeft in opdracht van GEN Residenties een plan ontwikkeld voor de herbestemming van het monumentale Hoeve Withuishof, gelegen aan de Molenweg 1B in Maastricht. De hoeve zal worden getransformeerd tot een hospice en wijkkliniek. Nobama Care streeft ernaar een zorglocatie met een warme, huiselijke sfeer te creëren in deze historische omgeving.

Hoeve Withuishof is een U-vormige boerderij, bestaande uit schuren en stallen die rondom een binnenplaats liggen. Deze binnenplaats wordt gedeeld met het naastgelegen landhuis Withuishof. In 1801 onderging het complex een ingrijpende vernieuwing en modernisering die de basis vormde voor de huidige hoeve en in 1880 is de hoeve nog eens aanzienlijk vergroot. Het boerenbedrijf werd gestopt in 2016.

Ons ontwerpvoorstel voor de integratie van de wijkkliniek en het hospice in de voormalige boerderij Withuishof is gebaseerd op een grondig onderzoek naar de bouwgeschiedenis, de historische context en de programmatische eisen, waarbij zoveel mogelijk karakteristieke elementen worden behouden.

V/ARCHITECTEN heeft een restauratieplan opgesteld voor de cascorestauratie, gericht op de buitenschil en de draagconstructies. Vanwege de slechte bouwkundige staat is het hoofddoel om de monumentale waarden van het pand zoveel mogelijk te behouden.

Programma

We streven ernaar het programma zo in te passen dat het introverte karakter van de carréboerderij, gericht op de binnenplaats, intact blijft. Een losstaande uitbreiding op de plek van de voormalige varkensstal zal worden getransformeerd tot een ontmoetingsruimte als onderdeel van de wijkkliniek. Deze uitbreiding, los van de carréboerderij, zal zich richten op het omliggende landschap. Hierdoor blijft de historische boerderij herkenbaar binnen het cultuurhistorische landschap.

De voormalige dienstvleugel, bevatte op de begane grond verschillende dienstruimtes, een paardenstal en een tuigkamer. Op de verdieping bevonden zich onder het dak kamers voor het personeel. Boven de tuigkamer lag de hooizolder. Deze vleugel kenmerkt zich door een aantal bijzondere gewelfde plafonds op de begane grond, die in de nieuwe situatie behouden blijven. Daarnaast zullen enkele spantconstructies gedeeltelijk zichtbaar blijven, wat bijdraagt aan de karakteristieken, sfeer en beleving. De zorgstudio’s bevinden zich aan de kant van de binnenplaats, wat meer privacy biedt. De openbare ruimtes en kantoorfuncties zijn gesitueerd aan de entreezijde.

In bouwdeel 3, de voormalige stal met hoge tasruimtes, worden hospicekamers gerealiseerd. De hoge plafonds en historische spanten zorgen voor een unieke ruimtelijke beleving. Daarnaast zijn de kamers zo geplaatst dat de privacy van de bewoners optimaal wordt gewaarborgd. De familie- en ontmoetingskamer bevinden zich aan de binnenplaats, terwijl de kantoren bij de ingang aan de voorzijde zijn gepositioneerd. De grote spanten in bouwdeel 3 blijven grotendeels zichtbaar, omdat de zorgunits worden geplaatst in een doos-in-doos constructie.

Beide functies kunnen volledig onafhankelijk worden gebruikt maar indien noodzakelijk ook gecombineerd worden.

Bouwdeel E, voorheen een koeienstal met hooizolder, is door de jaren heen aan de achterzijde vergroot. De nieuwe verbindingsgang volgt de oorspronkelijke uitbreidingslijn, waardoor de originele structuur behouden blijft en zichtbaar is.

Aanpassingen

In het verleden hebben er veel verbouwingen plaatsgevonden, passend bij de dynamiek die eigen is aan een boerderij. Destijds werden aanpassingen en uitbreidingen gedaan waar nodig. Met de nieuwe functie die in het pand wordt geïntegreerd, zullen er ook een aantal aanpassingen gedaan moeten worden. Zo zullen er op een aantal plekken raamopeningen toegevoegd worden en om dit zo respectvol mogelijk te doen, hebben we ervoor gekozen de bestaande maatvoering te behouden zonder natuurstenen omlijsting. Het kozijn wordt slank uitgevoerd, zodat de raamopeningen als één vlak blijven werken.

In bouwdeel 3, het hospice, worden dakramen toegevoegd aan de kant van het binnenplein. Deze dakramen verhouden zich qua vorm goed tot de grootte van het dak, waardoor deze niet te dominant zijn. De gesloten karakteristiek van het dak blijft op deze manier onaangetast.

Om de buitengevel niet aan te tasten worden de bestaande gevels aan de binnenzijde voorzien van een geïsoleerde voorzetwand. Het dak wordt aan de binnenzijde geïsoleerd tussen de sporen. Op die manier blijven de historische beeldbepalende elementen in het interieur zichtbaar.